Η σημασία της αναπνοής για την υγεία σώματος και νου
Ένα από τα βασικότερα στοιχεία της εκπαίδευσης στο mindfulness, είναι η καλλιέργεια επίγνωσης της αναπνοής. Εστιάζοντας στην αναπνοή μπορούμε να ηρεμήσουμε το νου και το σώμα. Και πρόσφατες έρευνες αποδεικνύουν τους λόγους για τους οποίους η αναπνοή έχει αυτά τα θετικά αποτελέσματα. Η έρευνα δείχει ότι η αναπνοή επηρεάζει τα επίπεδα της νοραδρεναλίνης (Coupling of respiration and attention via the locus coeruleus: Effects of meditation and pranayama. M.C. Melnychuk et. al., 2018), ένα φυσικό χημικό συστατικό στον εγκέφαλο που συχνά αναφέρεται ως “ορμόνη στρες” διότι όταν εκκρίνεται σε μεγάλο βαθμό, αυξάνει την αρτηριακή πίεση και τους καρδιακούς παλμούς, καθώς είναι μέρος της φυσιολογικής αντίδρασης fight-flight του σώματος που μας επιτρέπει να αντιδρούμε σε στρεσογόνες καταστάσεις (όπως για παράδειγμα να τρέξουμε για να αποφύγουμε επικείμενο κίνδυνο) ώστε να επιβιώσουμε.
Αντιστρόφως, όταν παράγουμε πολύ λίγη νοραδρεναλίνη, αυτό επηρεάζει την ικανότητά μας να είμαστε σε ετοιμότητα και εστιασμένοι. Κάπου στη μέση λοιπόν βρίσκεται η ιδανική λύση. Αν η νοραδρεναλίνη παράγεται σε σωστά επίπεδα, μπορούμε να σκεφτόμαστε και να εστιάζουμε πιο αποτελεσματικά. Τα σωστά επίπεδα επιτρέπουν επίσης να δημιουργηθούν συνδέσεις μεταξύ νέων κυττάρων στον εγκέφαλο, ευνοώντας έτσι την εγκεφαλική υγεία. Για τους λόγους αυτούς λοιπόν, η εφαρμογή πρακτικών που εστιάζουν στην αναπνοή είναι πολύ αποτελεσματική.
Σύμφωνα με τον Michael Melnychuk, συγγραφέα της έρευνας “οι ασκούμενοι στη yoga αναφέρουν εδώ και 2.500 χρόνια ότι η αναπνοή επηρεάζει το νου. Στην έρευνά μας, εξετάσαμε τη νευροφυσιολογική σύνδεση που θα μπορούσε να εξηγήσει αυτούς τους ισχυρισμούς, μετρώντας την αναπνοή, το χρόνο αντίδρασης και την εγκεφαλική δραστηριότητα σε μια μικρή περιοχή του μυελού που λέγεται υπομέλας τόπος, εκεί όπου παράγεται η νοραδρεναλίνη. Η νοραδρεναλίνη είναι ένα σύστημα δράσεις με πολλαπλές χρήσης στον εγκέφαλο.
Όταν είμαστε στρεσαρισμένοι, παράγουμε πολύ περισσότερη νοραδρεναλίνη και δεν μπορούμε να εστιάσουμε. Όταν αισθανόμαστε ληθαργικοί, παράγουμε λιγότερη νοραδρεναλίνη και πάλι δεν μπορούμε να εστιάσουμε. Υπάρχει ένα ιδανικό σημείο επιπέδων νοραδρεναλίνης που επιτρέπει στα συναισθήματα, τη σκέψη και τη μνήμη μας να λειτουργούν πολύ πιο καθαρά.”
Πώς μπορεί ο έλεγχος της αναπνοής να βοηθήσει ώστε να δημιουργηθεί η ιδανική ισορροπία λοιπόν; Ο Melnychuk εξηγεί, “…όταν εισπνέουμε, η δραστηριότητα στον υπομέλανα τόπο αυξάνεται ελαφρώς, και όταν εκπνέουμε μειώνεται. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι η προσοχή μας επηρεάζεται από την αναπνοή και μεταβάλλεται με τον κύκλο της αναπνοής. Εστιάζοντας και ρυθμίζοντας την αναπνοή είναι εφικτό να βελτιστοποιήσουμε τα επίπεδα της προσοχής μας και με τον ίδιο τρόπο, εστιάζοντας στο επίπεδο της προσοχής, η αναπνοή συγχρονίζεται καλύτερα.”
Όταν λοιπόν εξασκούμαστε στη συνειδητή παρατήρηση της αναπνοής μέσα από τη μέθοδο mindfulness, καλλιεργούμε αυτή τη σύνδεση μεταξύ σώματος και νού και συμβάλουμε ενεργά στη σωματική και πνευματική μας υγεία.
Μπορείτε να εξασκηθείτε σε μια απλή άσκηση αναπνοής ακούγοντας την παρακάτω ηχογράφηση.
Προσαρμογή του άρθρου “Why Mindful Breathing Benefits Mind and Body”
Εντάξτε τη θεραπευτική πρακτική mindfulness στη ζωή σας
Μάθετε για το πρόγραμμα Mείωσης Άγχους με βάση το Mindfulness που εφαρμόζεται σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, στις ανοιχτές ενημερωτικές παρουσιάσεις που διοργανώνουμε όλη τη χρονιά.