Mental Health First Aid: ένα workshop για την ψυχική υγεία στην εργασία

Παρότι συνηθισμένα στη σύγχρονη κοινωνία και τους εργασιακούς χώρους παγκοσμίως, τα ζητήματα ψυχικής υγείας συχνά αποτελούν μυστήριο, ταμπού και στίγμα. Πρόσφατα είχαμε τη χαρά να συνεργαστούμε με την Bayer S.A. υλοποιώντας μια από τις πιο σημαντικές εκπαιδεύσεις μας σχετικά με την ψυχική υγεία στον εργασιακό χώρο, με στόχο να προετοιμάσουμε τους managers να διαχειρίζονται καλύτερα θέματα ψυχικής υγείας στην ομάδα τους, αλλά και τους εργαζόμενους ώστε να μπορούν να διακρίνουν τα θέματα αυτά στον εαυτό τους ή στους συναδέλφους τους.

“Πρώτες Βοήθειες” ψυχικής υγείας στην εργασία

Στόχος της εκπαίδευσης Mental Health First Aid, είναι να υποστηρίξει τους επαγγελματίες να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες, όπως:

  • Καλλιέργεια επίγνωσης για τα επικρατέστερα θέματα ψυχικής υγείας

  • Αποστιγματισμός των ζητημάτων ψυχικής υγείας στην εργασία

  • Αναγνώριση των πιο σημαντικών συμπτωμάτων στον εργασιακό χώρο

  • Συμβουλές για έγκαιρη παρέμβαση στην ομάδα

  • Διαχείριση επικοινωνίας με τους εργαζόμενους που αντιμετωπίζουν προβλήματα (ειδικά για managers)

  • Συμβουλές αντιμετώπισης των κρίσεων πανικού

  • Ουσιαστική υποστήριξη των εργαζομένων

  • Συμβουλές για πρόληψη των συνηθέστερων θεμάτων ψυχικής υγείας στην εργασία

Ψυχική υγεία και εργασιακό περιβάλλον: τι δείχνουν οι αριθμοί

Παγκόσμιες και ευρωπαϊκές έρευνες καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα - οι δείκτες ποιότητας της ψυχικής υγείας των ανθρώπων έχουν άμεση επίδραση, και κοστίζουν 136 δισ. ευρώ στα επιχειρηματικά αποτελέσματα της παγκόσμιας κοινότητας. 

Στην Ελλάδα, το 40% των εργαζομένων δηλώνουν πως αισθάνονται αδύναμοι να διαχειριστούν τα επίπεδα στρες τα οποία βιώνουν, ενώ παράλληλα το 6% παρουσιάζει ήδη κατάθλιψη. Παγκοσμίως, 1 στους 2 ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή του θα απασχοληθεί από κάποιο ζήτημα ψυχικής υγείας, ενώ ταυτόχρονα οι έρευνες αποκαλύπτουν πως το 50% των χρόνιων αδειών λαμβάνονται λόγω κατάθλιψης ή αγχώδους διαταραχής.

Αναδύεται συνεπώς ένα καίριο ερώτημα. Tι μπορούν οι επιχειρήσεις να κάνουν ώστε να διαχειριστούν αυτό το φαινόμενο;

Ψυχική υγεία και στίγμα στην εργασία

Και εδώ οι έρευνες είναι αποκαλυπτικές. Η πλειοψηφία των εργαζομένων αισθάνεται ότι μία συζήτηση που αφορά την ψυχική τους υγεία είναι πιθανό τόσο να θεωρηθεί ως προσωπική αδυναμία όσο και να καταλήξει στον στιγματισμό τους. (Πηγή: έρευνα Ελληνικού Υπουργείου Υγείας, ΜΚΟ Κλίμακα & The HOME Project)

Όταν η σκέψη αυτή προστίθεται ως επιπλέον φόβος σε ήδη επιβαρυμένες καταστάσεις (όπως κατάθλιψη, άγχος, κρίσεις πανικού ή εργασιακή εξουθένωση), δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος ο οποίος μπορεί να γίνει ανυπόφορος για όποιον τον βιώνει. Επίσης αυτό μπορεί να επιφέρει προβλήματα στην εργασία, στη σχέση με τους συναδέλφους, στην εργασιακή απόδοση και ικανοποίηση.

Για το λόγο αυτό, ο τρόπος με τον οποίο μιλάμε για ζητήματα ψυχικής υγείας, οι χαρακτηρισμοί που χρησιμοποιούμε κατά τη διάρκεια συζητήσεων, η εμπιστοσύνη που χτίζουμε με τους ανθρώπους μας, είναι εξαιρετικά σημαντικά. Όλα αυτοί οι παράγοντες είτε θα λειτουργήσουν διευκολυντικά είτε θα παρεμποδίσουν πλήρως την προσέγγιση αυτών των ζητημάτων, όποτε κι αν προκύψουν. 

Ο ρόλος ενός manager είναι κομβικός, καθότι προκειμένου να ηγηθεί αποτελεσματικά της ομάδας του, καλείται να έχει επίγνωση των συμπτωμάτων και να δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ανοιχτότητας που θα επιτρέψει στις απαραίτητες συζητήσεις να γίνουν με επιτυχία και σεβασμό, για την καλύτερη διαχείριση του θέματος.

Ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας: ενημέρωση και εκπαίδευση

Το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση οποιουδήποτε ζητήματος είναι η ανάλυση και η κατανόησή του. Οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου αναδεικνύουν την ανάγκη προληπτικών ενεργειών, προκειμένου να προλάβουμε την εκδήλωση των επιχειρησιακών προβλημάτων και να υποστηρίξουμε τους εργαζομένους όταν το έχουν περισσότερο ανάγκη. 

Η εκπαίδευση και ενημέρωση των εργαζομένων μια εταιρείας και ειδικά των ανθρώπων που βρίσκονται σε διοικητικές και διευθυντικές θέσεις και διαχειρίζονται ομάδες, είναι καίριας σημασίας. 

Στόχοι της εκπαίδευσης:

  • Ποια είναι τα πιο διαδεδομένα ζητήματα ψυχικής υγείας 

  • Πώς αναγνωρίζουμε τα σημάδια στην ομάδα μας

  • Ποιες καταστάσεις ή συνθήκες ενδέχεται να πυροδοτήσουν θέματα ψυχικής υγείας

Ψυχική υγεία στην εργασία: διαχείριση και επικοινωνία

Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, ο σκοπός αυτών των εκπαιδεύσεων όμως δεν είναι μόνο εγκυκλοπαιδικός. Η ουσιαστική βελτίωση μπορεί να έρθει μόνο εφόσον αναπτύξουμε και τις αντίστοιχες ικανότητες αντιμετώπισης αυτών των περιστατικών στην πράξη. Με αυτόν τον τρόπο θέτουμε οργανωμένους μηχανισμούς διαχείρισης υπό τη μορφή υγιών και σταθερών συστημάτων, που επιτρέπουν στο δυναμικό μας αρχικά να ανοιχτεί και στη συνέχεια να ξεπεράσει τις δυσκολίες που βιώνει.

Στόχοι της εκπαίδευσης:

  • Πώς αποστιγματίζουμε τα θέματα ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο

  • Πώς επικοινωνούμε με ενσυναίσθηση και ανοιχτότητα

  • Πώς διαχειριζόμαστε έναν εργαζόμενο με θέμα ψυχικής υγείας

  • Το μοντέλο O.A.S.I.S. για το ρόλο του manager

  • Η μέθοδος C.L.A.S.S. για την επιτυχή αντιμετώπιση περιστατικών

  • Πώς αντιμετωπίζουμε σε πρακτικό επίπεδο τις κρίσεις πανικού στην εργασία

  • Πώς αντιμετωπίζουμε δύσκολα συναισθήματα

Ψυχική υγεία και κουλτούρα στο χώρο εργασίας

Διαφαίνεται λοιπόν και πάλι η ανάγκη της πρόληψης για την αποτελεσματικότητα των ενεργειών μας: η κουλτούρα της συμπερίληψης, του ενδιαφέροντος και της υποστήριξης είναι καθοριστικής σημασίας. Ως αγωγοί αυτής της κουλτούρας, μαθαίνουμε να:

  • Χρησιμοποιούμε ένα υποστηρικτικό λεξιλόγιο καθημερινά

  • Αποφεύγουμε αντανακλαστικές απαντήσεις

  • Δείχνουμε έμπρακτα τη διαθεσιμότητά μας για αυτές τις συζητήσεις 

  • Καλλιεργούμε εμπιστοσύνη στην ομάδα ώστε να μοιράζεται χωρίς φόβο

Εκπαιδευόμαστε στο να περιορίζουμε τις αντιδράσεις και συμπεριφορές που μπορεί να παρερμηνευτούν, ώστε να αποδεικνύουμε στους ανθρώπους μας ότι έχουν την κατανόησή μας, αφού όλα είναι μέρος της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας.

Πρακτική εξάσκηση αντιμετώπισης περιστατικών

Ένα αναλυτικό και λεπτομερές workshop αποτελεί τη βάση μιας επιτυχημένης εκπαίδευσης σε κάθε θεματολογία. Η βιωματική μάθηση όμως είναι αποδεδειγμένα πιο αποτελεσματική και είναι ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε κάθε πρόγραμμά μας. Συνεπώς το Mental Health First Aid workshop συνοδεύεται τόσο από υποστηρικό υλικό ασκήσεων και σημειώσεων, όσο και από διαδραστικές ασκήσεις role playing σε μικρές ομάδες, simulations και case studies.

Με αυτόν τον τρόπο, οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν σε διάφορα σενάρια στα οποία θέτουν σε εφαρμογή όλες τις πληροφορίες που έλαβαν. Έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν τις σκέψεις, τους προβληματισμούς και τα ευρήματά τους με την υπόλοιπη ομάδα. Και κυρίως να κάνουν πρακτική εξάσκηση σε όλες τις μεθόδους και τα frameworks που διδάχθηκαν.

Ποια είναι τα οφέλη του workshop

Ο τρόπος με τον οποίο επωφελούνται οι επιχειρήσεις από ένα workshop Ψυχικής Υγείας είναι ξεκάθαρος. Μερικά μόνο από τα οφέλη που παρέχει είναι:

  • Αποστιγματισμός των ζητημάτων και συζητήσεων ψυχικής υγείας στην εργασία

  • Ενδυνάμωση της επιχειρησιακής κουλτούρας με έναν ασφαλή χώρο για όλους

  • Βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων στη διαχείριση ευαίσθητων συζητήσεων

  • Αύξηση του ηθικού των εργαζομένων με δημιουργία υποστηρικτικών συστημάτων

  • Μείωση τριβών και φόβου ανάδειξης θέματος λόγω ανησυχίας πιθανών συνεπειών

  • Δημιουργία υποστηρικτικού περιβάλλοντος για την ολιστική ευεξία των ανθρώπων

  • Μείωση απώλειας παραγωγικότητας λόγω προκλήσεων ψυχικής υγείας

  • Αύξηση προσωπικής και ομαδικής εργασιακής δέσμευσης και ανθεκτικότητας

Ψυχική υγεία στην εργασία: μας αφορά όλους

Η απήχηση αυτού του workshop στην ομάδα των managers της Bayer S.A. και το επίπεδο συμμετοχής και συζητήσεων που το συνόδευσε, μας βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε ακόμη βαθύτερα το πραγματικό ενδιαφέρον για αυτό το ζήτημα αλλα και την επιτακτική ανάγκη να φέρουμε στο προσκήνιο αυτή τη θεματολογία.

Η επίδραση των ζητημάτων ψυχικής υγείας σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, τόσο σε ποιοτικούς όσο και ποσοτικούς δείκτες, είναι τόσο ισχυρή που από μόνη της “απαιτεί” μία θέση στο τραπέζι των συζητήσεων που αφορούν το Ανθρώπινο Δυναμικό, την κουλτούρα, την εκπαίδευση και την ανάπτυξη των εργαζομένων. Από την πλευρά μας, θα συνεχίσουμε να συλλέγουμε τα ερευνητικά δεδομένα και να χτίζουμε ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα, με γνώμονα την υποστήριξη των επιχειρήσεων στην προσπάθεια βελτίωσης της εμπειρίας του δυναμικού τους.

Για περισσότερες πληροφορίες για τα προγράμματά μας, επικοινωνήστε μαζί μας στο info@onebreath.eu ή δείτε το portfolio των workshops μας εδώ.