Χτίζοντας νέες συνήθειες στην καθημερινότητά μας
Πολλές φορές ξεκινάμε με πολύ αισιόδοξες προθέσεις όταν θέλουμε να δημιουργήσουμε μια νέα συνήθεια, όπως είναι ο διαλογισμός ή η γυμναστική. Αναζητούμε την τελειότητα με αποτέλεσμα να απογοητευόμαστε με την πρώτη ευκαιρία που ξεφεύγουμε από την πρόθεσή μας.
Σύμφωνα όμως με τους ειδικούς και τις έρευνες που έχουν γίνει γύρω από τη δημιουργία νέων συνηθειών, το κλειδί είναι να εστιάσουμε στην επανάληψη και τη σταθερότητα, αντί για την τελειότητα.
Εάν για παράδειγμα, η πρόθεσή μας είναι να εξασκούμαστε καθημερινά στο διαλογισμό για 20 λεπτά, είναι πιο σημαντικό να φροντίσουμε να εξασκούμαστε κάθε μέρα έστω και για λιγότερη διάρκεια, παρά να περιμένουμε μόνο κάποιες ημέρες όπου μπορούμε να διαθέσουμε τα 20 λεπτά.
Κάθε φορά που επαναλαμβάνουμε μια πράξη, ενδυναμώνουμε το συγκεκριμένο νευρωνικό μονοπάτι στον εγκέφαλό μας. Εκπαιδεύουμε τον εγκέφαλό μας να περιμένει τη συγκεκριμένη πράξη κάτω από τις ίδιες συνθήκες.
Για παράδειγμα, εάν κάνουμε την πρακτική μας το πρωί μετά τον καφέ ή το τσάι μας, τότε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, ο εγκέφαλός μας θα είναι εκπαιδευμένος να εξασκηθεί στο διαλογισμό τη συγκεκριμένη ώρα. Με αυτό τον τρόπο, χτίζουμε τις συνήθειές μας.
Εάν όμως αθετούμε την υπόσχεση στον εαυτό μας και παραλείπουμε την πρακτική μας, δυσκολεύουμε τη διαδικασία εγκαθίδρυσης της συνήθειας, με αποτέλεσμα συχνά να εγκαταλείπουμε εντελώς την πρόθεσή μας.
Συμβουλές για τη δημιουργία νέων συνηθειών
Ξεκινάμε με πολύ μικρές αλλαγές στις συνήθειές μας, τόσο μικρές και εύκολες, που θα δυσκολευτούμε να πούμε όχι και να αθετήσουμε την πρόθεσή μας. Θέτοντας μικρούς και ρεαλιστικούς στόχους, ανάλογους με τις ικανότητές μας, βγαίνοντας όσο έξω από τη ζώνη άνεσής μας πιστεύουμε ότι μπορούμε να διατηρήσουμε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, εάν δεν έχουμε κάνει ποτέ γυμναστική στη ζωή μας, ίσως είναι δύσκολο να ξεκινήσουμε θέλοντας να κάνουμε 6 φορές την ημέρα από 1.5 ώρα γυμναστική. Το σώμα μας πιθανόν να τραυματιστεί ενώ θα δυσκολευτούμε πολύ να προσαρμοστούμε και μάλλον θα τα παρατήσουμε.
Χρειάζεται να θυμόμαστε ότι η θεληματικότητα είναι ένας μυς που εξασκείται και παρουσιάζει κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έρχεται και φεύγει σε κύματα. Ο τρόπος να ξεπεράσουμε αυτό το εμπόδιο είναι να κάνουμε την αλλαγή τόσο μικρή, που χρειάζεται ελάχιστη εώς καθόλου προσπάθεια για να ξεκινήσουμε κάθε μέρα.
Αυξάνουμε την προσπάθειά μας λίγο κάθε τόσο. Αντί να προσπαθήσουμε να κάνουμε μια μεγάλη αλλαγή ξαφνικά, ξεκινούμε χαμηλά και αυξάνουμε την ένταση της προσπάθειάς μας σταδιακά. Για παράδειγμα, βγαίνουμε για περπάτημα για 10 λεπτά κάθε μέρα, και κάθε εβδομάδα προσθέτουμε 5 λεπτά στη διάρκεια της προπόνησής μας. Ή ξεκινάμε με 5 λεπτά ησυχίας και διαλογισμού την ημέρα και έπειτα προσθέτουμε κάθε εβδομάδα 5 ακόμη λεπτά.
Όταν φεύγουμε από την πρόθεσή μας, επανερχόμαστε γρήγορα. Εάν χάσουμε μια μέρα πρακτικής, δεν θα επηρεάσει πολύ την προσπάθειά μας, αλλά όσες περισσότερες ημέρες αφήνουμε την πρόθεσή μας πίσω, τόσο πιο δύσκολο είναι να επιστρέψουμε.
Προβλέπουμε τους λόγους που μπορεί να μας δυσκολέψουν και προετοιμαζόμαστε. Πριν ξεκινήσουμε, αναλογιζόμαστε για ποιούς λόγους μπορεί να βρούμε εμπόδια στη διαδρομή μας και προετοιμαζόμαστε ανάλογα, αλλάζοντας ή προσαρμόζοντας τις προϋποθέσεις ή το περιβάλλον μας αντίστοιχα. Για παράδειγμα, εάν κάνουμε διαλογισμό το απόγευμα αλλά στο σπίτι μας επικρατεί αναστάτωση με τις δραστηριότητες των παιδιών ή τις υποχρεώσεις της οικογένειας, ίσως είναι καλύτερο να προσαρμόσουμε την ώρα της πρακτικής το πρωί, αργότερα το βράδυ ή το μεσημέρι όταν τα παιδιά είναι στο σχολείο.
Θυμόμαστε για ποιο λόγο θέλουμε να αλλάξουμε. Συνδέουμε την αλλαγή της συνήθειάς μας με τις προθέσεις μας. Πώς θέλουμε να νιώθουμε όταν θα έχουμε πια κατακτήσει αυτή τη συνήθεια; Πώς θα είναι η καθημερινότητά μας; Πώς θα είναι η κατάσταση της ψυχικής και σωματικής μας υγείας; Τι θα λέμε για τον εαυτό μας; Η πιο ουσιαστική και μακροχρόνια αλλαγή έρχεται όταν το κίνητρο για να αλλάξουμε έρχεται από μέσα και έχει γνώμονα όχι μόνο το δικό μας καλό, αλλά και και το καλό των γύρω μας.
Είμαστε συμπονετικοί και συμπονετικές με τον εαυτό μας. Ξεκινήσαμε αυτή την αλλαγή για να νιώσουμε καλύτερα. Δεν θα βοηθήσει σε τίποτα εάν αρχίσουμε να κατηγορούμε τον εαυτό μας κάθε φορά που χάνουμε μια μέρα πρακτικής ή παρεκκλίνουμε από το στόχο μας. Η αλλαγή είναι ένας αγώνας αντοχής, όχι αγώνας ταχύτητας. Η πρόθεσή μας για να βελτιώσουμε την ψυχική και σωματική μας υγεία και ευεξία έχει έναν μεγάλο χρονικό ορίζοντα, άρα ο σκοπός μας είναι να μπορούμε να επανερχόμαστε ξανά και ξανά, με κατανόηση, συμπόνια και φροντίδα προς τον εαυτό, στο μονοπάτι που έχουμε χαράξει.
